Ο εικοστός αιώνας
Αυτός υπήρξε ένας αιώνας γρήγορης αλλαγής που επιταχύνθηκε από δυο παγκόσμιους πολέμους και τεράστιες προόδους στην τεχνολογία. Πριν διακόσια χρόνια, ένα στιλ χρειαζόταν δεκαετίες για να γυρίσει την Ευρώπη και να περάσει στο Νέο Κόσμο πέρα από τον Ατλαντικό. Σήμερα, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης μεταβιβάζουν τις αλλαγές της μόδας σε ολόκληρο τον κόσμο μέσα σε λίγες ημέρες. Κατά συνέπεια η μόδα διακόσμησης έρχεται και παρέρχεται σχεδόν με την ίδια ευκολία όπως και στα ρούχα. Επειδή οι άνθρωποι δεν έχουν τη δυνατότητα να αλλάξουν τα έπιπλα και τη διακόσμησή τους κάθε μέρα, τα στιλ αναπόφευκτα επικαλύπτονται, συχνά μέσα στο ίδιο σπίτι.
Η ΜΟΝΤΕΡΝΑ ΚΙΝΗΣΗ
Μια αντίδραση εναντίον του υπερβολικού στολισμού στην αρχή της δεκαετίας του 1900 παρακίνησε ορισμένους Ευρωπαίους σχεδιαστές προς ένα αρχιτεκτονικό στιλ που έδινε έμφαση στο χώρο, την αναλογία και τις λείες επιφάνειες. Στη Γαλλία, η Μοντέρνα Κίνηση είχε σαν προπομπό τον Λε Κομπιζιέ (1887 - 1965), του οποίου το βιβλίο "Προς την Αρχιτεκτονική" εκδόθηκε στα αγγλικά το 1927, καθορίζοντας σε γενικές γραμμές τα "Πέντε Σημεία για μια Νέα Αρχιτεκτονική". Πυλωτές, οριζόντια παράθυρα, ελεύθερο σχέδιο, ελεύθερες προσόψεις, επίπεδες οροφές.
Στις ΗΠΑ, ο Φράνκ Λόιντ Ράιτ (1867 - 1959) δημιούργησε τις απλές οριζόντιες γραμμές και τα χαμηλά ανοιχτά δωμάτια μιας αρχιτεκτονικής που στόχευε να δημιουργήσει "από μέσα προς τα έξω, σε αρμονία με τις συνθήκες υπόταξης της". Τα φημισμένα εξοχικά σπίτια του γύρω από το Σικάγο ήταν καταπληκτικά γυμνά, συνδυάζοντας εκτεθειμένη εσωτερική πλινθοδομή με προοδευτικά επιλεγμένα ξύλινα μέρη. Το αποτέλεσμα ήταν λιγότερο ακατάστατη συγκέντρωση αντικειμένων, άλλα ευχάριστο.
ΤΟ ΜΠΑΟΥΧΑΟΥΣ - Η σχολή σχεδίασης Μπαουχάους, που ιδρύθηκε το 1919 στη Βαϊμάρη της Γερμανίας, ήταν μια δυνατή έκφραση των ιδανικών της Μοντέρνας Κίνησης. Ο σκοπός του ηγέτη της, Βάλτερ Γκρόπιους (1883 - 1969) ήταν να συνενώνει όλη την εκπαίδευση στις καλές τέχνες, αρχιτεκτονική και σχέδιο. Η αρχιτεκτονική που προέκυψε περιλάμβανε οικοδομήματα με επίπεδες οροφές και σχήμα κουτιού, σπασμένα από τις τολμηρές, κάθετες και οριζόντιες γραμμές μεγάλων παραθύρων με μεταλλικά πλαίσια για να αφήνουν να μπαίνει πολύ φως.
Η ουσία του νέου στιλ ήταν ο μοντερνισμός, η αποτελεσματικότητα και η υγιεινή. Το προτιμώμενο χρώμα ήταν το λευκό για τοίχους, οι οποίοι, απογυμνωμένοι από τις παραδοσιακές σανίδες βάσης και ζώνες εικόνων, ήταν λείοι και γυμνοί. Οι πόρτες εγκατέλειψαν τις παραδοσιακές μορφές με πλαίσια και η πρόσοψή τους έγινε από ένα μόνο φύλλο βαμμένου κόντρα πλακέ. Ο εκμοντερνισμός επιτυγχανόταν ακόμα πιο πολύ με αφθονία εντοιχισμένων επίπλων για καθιστικά δωμάτια, κουζίνες και κρεβατοκάμαρες. Τα έπιπλα και ο εξοπλισμός είχαν την ίδια, ελάχιστη μεταχείριση. Η επίπλωση με μεταλλικούς σωλήνες σχεδιαστών όπως ο Μάρσελ Μπόιερ είναι ένα βασικό στοιχείο για την αναδημιουργία της καθαριότητας της πρωτότυπης Μοντέρνας Κίνησης.
ΝΤΕ ΣΤΙΛ - Στην Ολλανδία η ομάδα Ντε Στιλ ("Το Στιλ", που ονομάστηκε έτσι από ένα πρωτοποριακό περιοδικό με το ίδιο όνομα) αφοσιώθηκε εξίσου στο σπάσιμο των μορφών του παρελθόντος για να φέρει το σχέδιο στον εικοστό αιώνα. Ο αρχηγός της, Γκέριτ Ρίτφελντ (1888 - 1964) ήταν ένας "κονστρουκτιβιστής" που βάσισε τα σχέδιά του σε αφηρημένες ορθογώνιες μορφές στα κύρια χρώματα κόκκινο, μπλε και κίτρινο. Το πιο φημισμένο κτίριό του, το Σρέντερ Χάους στην Ουτρέχτη, χρησιμοποίησε σκέτες σαν πλάκες επιφάνειες χωρίς καθόλου γύψινα για τοίχους και οροφές, με συνεχείς οριζόντιες σειρές παραθύρων με μεταλλικά πλαίσια.
ΑΡΤ ΝΤΕΚΟ - Κινούμενο αντίθετα προς την αυστηρότητα της Μοντέρνας Κίνησης ήταν το γοητευτικό στιλ της Αρτ Ντεκό που πήρε το όνομά του από την Έκθεση Διακοσμητικών Τεχνών ( Αρτ Ντεκορατίφ), που έγινε στο Παρίσι το 1925, και έγινε της μόδας στην Ευρώπη και στην Αμερική στην διάρκεια των δεκαετιών του 1920 και του 1930. Πάνω από όλο το νέο στιλ ήταν γεωμετρικό. Κύκλοι και ημίκυκλοι, τρίγωνα, τετράγωνα και κύβοι χρησιμοποιούνταν σαν σχεδία σε χαλιά, κουρελούδες, χαρτί ταπετσαρίας τοίχων, πλακάκια και υφάσματα καθώς επίσης και σαν σχήματα για μαχαιροπίρουνα, έπιπλα και κεφαλάρια κρεβατιού, τζάκια και καθρέφτες, μαζί με τις καινούριες ηλεκτρικές θερμάστρες, εγκαταστάσεις φωτισμού και ραδιόφωνα. Τα τυπικά θέματα περιλάμβαναν ανατολές ηλίου, στιλιζαρισμένα δέντρα και άνθη, βεντάλιες, συντριβάνια και χαριτωμένες μορφές ζώων, ιδιαίτερα ελαφιών, ενώ η έμπνευση ήρθε επίσης από τον αρχαίο κόσμο των Αζτέκων (όπως το σχήμα του κλιμακωτού ναού "ζιγκουράτ") και των Αιγυπτίων (μετά το άνοιγμα του τάφου του Τουταγχαμών το 1922). Το βασικό αυτό εξωτικό στιλ ήταν πολύ κατάλληλο για πολυτελή ξενοδοχεία, μπαρ και εστιατόρια, υπερωκεάνια, άλλα και για σκηνικά κινηματογραφικών ταινιών. Οι σχεδιαστές εξέφρασαν τις λείες, καμπυλωτές μορφές των έργων τέχνης Ντεκό σε μια μεγάλη ποικιλία υλικών: ξανθό ξύλο (καρυδιά, ελαφριά δρυ και συκομορέα), δέρμα, μάρμαρο και γυαλί. Χρώμιο χρησιμοποιήθηκε για όλα τα είδη εξοπλισμού και επίπλωσης του νοικοκυριού, και ποικιλία δημιουργήθηκε με νέα πλαστικά όπως ο Βακελίτης, που ήταν και σκληρός και γυαλιστερός. Αυτό το πλούσιο μείγμα υλικών τέθηκε κόντρα σε φόντα λευκωπά, κρεμ και μπεζ, με υφάσματα ροδακινί και ω ντε νιλ. Πιτσιλιές από πορτοκαλί, σμαραγδί, μπλε, καλαμποκάλευρου και ζωηρό κόκκινο χρώμα εμπνεύστηκαν από τα φανταχτερά κουστούμια που σχεδιάστηκαν για τα μπαλέτα του Ντιαγκίλεφ στο προπολεμικό Παρίσι.
Στις ΗΠΑ η κίνηση ονομάστηκε αεροδυναμική και οι ρευστές, στρογγυλεμένες γωνίες των σιδηροδρομικών μηχανών και των αυτοκινήτων επαναλήφθηκαν σε αντικείμενα του νοικοκυριού όπως τα ψυγεία και οι ηλεκτρικές σκούπες, καθώς και στα πολυώροφα δημόσια κτίρια. Και στις δυο όχθες του Ατλαντικού επικράτησαν οι λείες, αεροδυναμικές μορφές.
ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΣΤΙΛ - Ο Β. Παγκόσμιος Πόλεμος έθεσε απότομα τέλος στις πιο πολλές εξελίξεις σχεδίασης και αρχιτεκτονικής, αν και η τεχνολογία του κόντρα πλακέ προωθήθηκε από την ορμή της σχεδίασης αεροσκαφών. Άλλα το 1951, το Φεστιβάλ της Βρετανίας γιόρτασε το τέλος της άμεσης μεταπολεμικής αυστηρότητας. και το στιλ που εμφανίστηκε στις δεκαετίες του 1950 και 1960 ήταν ελαφρύ, φωτεινό και "σύγχρονο". Την έκθεση επισκέφτηκαν 8 εκατομμύρια άνθρωποι, και είχε τεράστια επίπτωση στο στιλ. Στη συνέχεια χρησιμοποιήθηκαν το μπετόν, το γυαλί και το ατσάλι για κτίρια όπως το Ρόγιαλ Φεστιβάλ Χολ, που εξακολουθεί να υψώνεται στη νότια όχθη του Τάμεση στο Λονδίνο σήμερα. Στο Θόλο της Ανακάλυψης υπήρχαν εκτεθειμένα μοντέλα μορίων από σφαίρες και ράβδους. Αυτά ενέπνευσαν σχέδια για καρέκλες και τραπέζια του καφέ με γωνιώδη πόδια από ατσάλινο σωλήνα που στις άκρες είχαν μικρά κομμάτια από λαμπερό πλαστικό. Το σχήμα επίσης χρησιμοποιήθηκε για ράφια περιοδικών και δίσκων, για ρολόγια και φωτιστικά, και αντανακλούνταν στα ατρακτοειδή γραφικά που χρησιμοποιούνταν για σχέδια υφασμάτων, χαρτιού ταπετσαρίας τοίχου και πορσελάνης.
Αν και το ντεκόρ παρέμεινε απλό και μάλλον βλοσυρό (όχι διαζώματα εικόνων και μόνο κουρτίνες σε όλο το πρεβάζι του παραθύρου και στενές ακίδες βάσης), το χρώμα και η άνεση επέστρεφαν σιγά - σιγά σε μοντέρνες εκδόσεις καρεκλών με προεκτάσεις κατά μήκος της πλάτης, τυποποιημένες λάμπες και αναπαυτικά χαλιά και μαξιλάρια. Ένα εφαρμοστό χαλί έγινε η νέα πολυτέλεια. Νέες τεχνολογίες χρησιμοποιήθηκαν για να γίνουν καμπυλωτές καρέκλες με χυτό κόντρα πλακέ και επιφάνειες εργασίας ντουλαπιών κουζίνας από στρώματα πλαστικού. Ένας ή δυο τοίχοι μπορεί να ήταν ταπετσαρισμένοι με χαρτί με αφηρημένα σχήματα της μόδας και οι άλλοι βαμμένοι μονόχρωμοι. Το κίτρινο και το γκρι ήταν ένας δημοφιλής συνδυασμός χρωμάτων.
ΧΑΙ ΤΕΚ - Η Χάι Τεκ είναι μια προσέγγιση στην αρχιτεκτονική μάλλον, παρά συγκεκριμένο στιλ. Αναπτύχθηκε κυρίως από Άγγλους αρχιτέκτονες στη δεκαετία του 1970, όπως ο Ρίτσαρντ Ρότζερς και ο Νόρμαν Φόρστερ, τα κτίρια των οποίων εκθέτουν σκόπιμα τη μηχανική και την τεχνολογία τους σε θεαματικό εφέ. Έτσι μπορεί να δείτε μεταλλικούς σκελετούς και εγκαταστάσεις όπως σωλήνες, αγωγούς και ανελκυστήρες μέσα ή μπροστά από μια λεία, αδιαπέραστη "επιδερμίδα" που συχνά είναι γυάλινη. Φημισμένα παραδείγματα περιλαμβάνουν το Φόρστερ Σαίνσμπερι Σέντερ του Πανεπιστημίου του Νόριτς (1977) και το Κέντρο Πομπιντού του Ρότζερς στο Παρίσι, του ίδιου χρόνου.
Η Χάι Τεκ αρχιτεκτονική ενέπνευσε μερικά εσωτερικά που ήταν σχεδόν απροσχημάτιστα "ρεαλιστικά". Σωλήνες, αγωγοί και εγκαταστάσεις θέρμανσης και υγιεινής ήταν όλα σκόπιμα εκτεθειμένα, και τα βιομηχανικά ή εμπορικά υλικά όπως επιστρώσεις δαπέδου από καουτσούκ με καρφιά, ράφια εργοστασίου ή καθίσματα γραφείου, βρήκαν το δρόμο τους να μπουν στα σπίτια.